درد شکم
محل درد:
براساس تقسیمبندی 9 خانهای دردهای شکم را میتوان به نه قسمنت تقسیم نمود، مثلاً دردهای ناحیه RUQ کلهسیستیت، پنومونی لب تحتانی، هپاتیت، بودکیاری و آبسههای کبدی و دردهای ناحیه RLQ آپاندیسیت، بیماری ایلئوم، کرون، تومورهای سکوم و بیماریهای تخمدان را مطرح مینماید.
انتشار درد:
درد شکم با انتشار به شانه معرف دردهای مجاری صفراوی، پانکراتیت حاد، بیماریهای دیافراگم و پرفوراسیون احشای شکمی میباشد. انتشار درد به بیضه ویا واژن و قسمت داخلی ران در سنگهای حالب و انتشار درد به پا در موارد رادیکولیتها دیده میشود. انتشار درد به سینه در آنژینها، اولسر پپتیک، ریفلاکسها و بیماریهای مری مشاهده میشود.
دردهای حاد شکم:
به دردهایی گفته میشود که عمری کوتاهتر از 4 هفته داشته باشند. این دردها با سه منشا انتقالی ، داخل شکمی و حرکتی ایجاد میشوند. معاینه بالینی در تشخیص دردهای حاد شکم از ارزش بالایی برخوردار میباشد. نکات زیردر معاینه با ارزش میباشند:
مشاهده شکم
وجود دیستانسیون به صورت بزرگی سیمتریک و یا آسیمتریک میتواند در موارد آسیتها، ایلئوسها، تومورها و یا آبسه های داخل شکمی جلب توجه نماید. معاینه شکم به خصوص بدون لباس جهت بررسی وجود هرنی ها به خصوص هرنی های کشاله ران از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.
لمس شکم
بررسی ارگانومگالی و یا لمس تومور در حفره شکم ارزش تشخیصی دارد. لمس توده درRLQ معرف پلاسترون یا تومور های سکوم می باشد. لمس کیسه صفرا درRUQ معرف هیدروپس کیسه صفرا یا کانسرسر پانکراس می باشد.
وجود تندرنس در لمس شکم گویای دردهایی با منشا داخل حفره شکمی میباشد وهمراهی آن با ریباند تندرنس یا تندرنس برگشتی (Rebound tenderness) نشان دهنده پریتونیت جداری میباشد. همچنین از نقطه مکبورنی و تست مورفی (Morphy) جهت بررسی کلهسیستیت حاد و آپاندیسیت استفاده میشود. وجود سفتی به صورت Gaurding معرف پریتونیت میباشد. در پریتونیت منتشر شکم کاملا سفت و حالت تخته پیدا میکند (Boarding)
سمع صداهای رودهای
افزایش صداهای رودهای ناشی از افزایش پریستالتیسم ( مثلا در گاستروانتریت ها) و یا به دلایل انسداد روده ای ایجاد می شود. کاهش صدا در اثر فلج روده ای و یا در آسیت ها دیده میشود. سوفل شریانی معرف آنوریسم آئورت، آنوریسم شریان طحالی و یا سندرم شریان سلیاک میباشد.
درد های انتقالی (Referal pain):
منشا درد در خارج حفره شکمی می باشد. معمولا معاینه شکم (لمس و سمع) طبیعی می باشد. درد های قلبی ممکن است به ناحیه اپی گاستر انتشار یابند. درد ناشی از پنومونی ممکن است به ناحیه RUQو RLQ انتشار یابند. در این موارد معاینه قلب و ریه کمک کننده میباشد. در افراد مسن یا بیماران با ریسک فاکتور قلبی که مبتلا به درد اپی گاسترمیباشند همیشه باید علل قلبی از جمله آنژین صدری را مد نظر قرار داد. درد های یک طرفه تحتانی شکم به خصوص با انتشار به پا موید علل رادیکولوپاتی می باشد.
درد شکم ناشی از علل جداری (Abdominal wall):
علل جداری شکم که باعث درد شکم میگردند در جدول شماره- 1 آورده شده است. جهت تفاوت درد جدار شکم از علل داخل شکمی از تست کارنت ((Carnett’s testاستفاده میشود:
" در لمس شکم نقاط تندرنسی وجود دارد که فشاربه ان باعث تشدید درد می گردد دردرد شکم با منشا جداری اگر بیمار سر را از بالین بلند نماید فشار مجدد این نقاط با تشدید مضاعف درد همراه میگردد. در صورتیکه در درد های با منشا داخل شکمی فشار این نقاط با تشدید درد همراه نمیشود ".
درد های حرکتی (Motor pain):
عامل درد حرکات دودی روده ها می باشد. بیشتر به صورت کولیکی می باشد. معمولا همراه دو فاکتور دیستانسیون شکم و تغییر صدا های روده (کاهش یا افزایش) می باشد.
نکات اصلی در بررسی درد های حاد:
تندرنس در لمس شکم
سمع صدا های روده
ظاهر بیمار( بیقراری توکسیسیته)
معاینه قلب و ریه
دیستانسیون شکم
تب
اختلال همودینامیک
معاینه رکتال و واژن به خصوص در درد های التهابی کمک کننده می باشد.
علت درد های حاد شکم در بیماران دیابتیک:
رشد میکرب در روده
گاستروپاتی
پانکراتیت
کله سیستیت های با سنگ و یا بدون سنگ
دیابتیک رادیکولوپاتی
کبد چرب
دیابتیک نوروپاتی
نکات با ارزش در بررسی درد شکم:
1- در بیماران مسن (بالای 50 سال) که با درد حاد شکم مراجعه مینمایند باید همیشه برای رد علل قلبی نوار قلب گرفته شود.
2- در بیمارانی که در معاینه تندرتس برگشتی (Rebound tenderness) دارند باید از نظر پریتونیت موضعی تحت نظر قرار گیرند.
3 - در بیماران مبتلا به آپاندیسیت و یا موارد دیگر پریتونیت موضعی همیشه دو علامت تهوع و بی اشتهایی همراه درد دیده میشود که ارزش تشخیصی دارند. لکوسیتوز در خون محیطی و مایع آزاد در سونوگرافی نیز به نفع شکم حاد جراحی می باشد.
4- در بیماران مبتلا به ایسکمی عروق مزانترشکم در معاینه نرم میباشد.
5- شایعترین علل انسدادی روده باریک شامل چسبندگی ها، هرنی ها، انواژیناسیون و سنگ های صفراوی ميباشد.
توضیح آرم فوریتهای پزشكی (یا ستاره حیات)